Sợi cotton là gì? Ứng dụng của sợi cotton? Quy trình sản xuất và đánh giá chất lượng sợi như thế nào? Các loại sợi cotton phổ biến? Một số thông tin dưới đây sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn cụ thể hơn về loại sợi phổ biến hàng đầu hiện nay.
Là một trong số các loại sợi dệt quan trọng hàng đầu trong ngày dệt may, sợi cotton có lịch sử từ thời cổ đại và cho đến nay vị trí, tầm quan trọng của nó vẫn không hề thay đổi. Chỉ khác chăng là quy trình sản xuất sợi bông cũng như ứng dụng của xơ sợi bông ngày càng mở rộng và phát triển. Dù là người trong ngành dệt may hay người tiêu dùng, việc tìm hiểu về loại sợi này chắc chắn cũng mang lại cho bạn những điều hữu ích.
Sợi cotton là gì?
- Xét về nguồn gốc, sợi bông hay sợi cotton là loại sợi được làm từ phần xơ bông mềm quấn quanh hạt trên quả của cây bông vải. Cây bông được gieo trồng, khi quả chín thì thu hoạch phần xơ bông. Trải qua nhiều công đoạn của quá trình sản xuất cuối cùng cho ra sợi bông.
- Về phân loại theo tính chất lý hóa, sợi bông được xếp vào loại nhóm sợi xenlulô (Cellulose) sợi có nguồn gốc thiên nhiên từ thực vật. Cách xếp loại này để phân biệt với nhóm xơ sợi protitcó nguồn gốc từ động vật và các loại xơ sợi dệt khác.
- Về mặt cấu tạo, xơ bông có thành phần chính là xenlulô (93 - 95%) cùng các thành phần khác như ni tơ, pectin, sáp bông, mỡ, tro,... Đặc điểm nổi bật nhất của xơ bông là tính mềm mại, thấm hút tốt nhờ đó vải sợi bông cũng mang đặc điểm này cùng với độ thoáng khí.
- Về ứng dụng, xơ bông được sử dụng để sản xuất sợi bông, dệt nên các loại vải sợi bông và sản phẩm kỹ thuật trong ngành y tế và công nghiệp.
Ứng dụng của xơ, sợi bông
- Xơ bông có thể được dùng ở dạng nguyên chất hoặc pha trộn với xơ hóa học, tùy theo mục đích để tạo ra các sản phẩm sợi bông có tính năng và công dụng khác nhau.
- Phần lớn xơ bông sẽ được làm thành sợi dệt. Còn loại xơ ngắn và một phần nhỏ khác được dùng để tạo ra các chế phẩm như bông y tế, bông nén, chăn đệm,....
- Sợi bông là một trong những nguyên liệu chính được sử dụng trong ngành dệt may. Có thể sử dụng để sản xuất cả vải dệt kim và vải dệt thoi.
- Các loại vải may mặc, vải trang trí, vải bọc, vải lót, vải công nghiệp đều có sự góp mặt của xơ sợi bông. Có thể ở dạng 100% hoặc hỗn hợp sợi bông với các loại sợi khác (sợi tự nhiên, sợi tổng hợp).
Quy trình sản xuất sợi cotton
Sản xuất sợi bông chỉ là 1 phần trong toàn bộ quy trình sản xuất từ nguyên liệu xơ bông đầu vào cho đến khi vải được hoàn tất, văng khổ ra sản phẩm sau cùng là các loại vải may mặc. Bản thân quy trình kéo sợi cũng được chia theo dây chuyền kéo sợi chải thô và dây chuyền cho sợi chải kỹ.
Bước 1: Thu hoạch bông
Bông được canh tác đến khi quả chín nở bung thì thu hoạch rồi phân loại. Quả bông nào bị sâu, kém chất lượng sẽ bị loại bỏ. Bông đạt chất lượng sẽ được đóng thành từng kiện bông thô. Bông thô gồm các sợi bông ở các kích thước khác nhau lẫn với tạp chất tự nhiên (hạt, lá, bụi, đất… )
Bước 2: Tinh chế sợi bông
Các kiện bông thô sẽ được chuyển tới nhà máy cán bông để đưa vào tách và xé sợi. Tiếp tục đem trộn và pha (nấu) để tách bỏ các tạp chất tự nhiên, tách màu tự nhiên.
Bước 3: Kéo sợi bông
Bông được tinh chế được đưa vào kéo duỗi tạo thành cúi sợi. Tiếp tục qua các khâu chải thô, để tăng kích thước, độ bền của sợi. cuối cùng là xe sợi để tạo thành sợi bông
Chất lượng xơ sợi cotton được đánh giá như thế nào?
Chất lượng xơ sợi bông được đánh giá theo chiều tiêu chí. Trong đó, quan trọng là chiều dài của sợi, độ dai, độ mảnh, mùi, màu, độ sạch của cuộn sợi,... Có thể nói, tùy vào việc lựa chọn giống cây bông, điều kiện và quy trình canh tác, phân loại xơ sợi đầu vào và quy trình kéo sợi,... mà chất lượng xơ bông, sợi bông và sau cùng là thành phẩm từ sợi bông sẽ khác nhau.
Chất lượng xơ sợi bông ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng của vải dệt. Nguyên liệu đầu vào cao là yếu tố góp phần định mức chất lượng vải cao cấp hay không. Điều này đồng nghĩa giá của vải sẽ cao hơn vì giá thành nguyên liệu quyết định tới 70-80% giá vải.
Chiều dài sợi
Sợi bông càng dài thì càng có chất lượng cao. Theo đó:
- Sợi ngắn: từ chiều dài xơ từ dưới 21 mm
- Sợi bông trung bình: 21-28mm
- Sợi dài: từ 28 -35mm
- Sợi siêu dài (xơ staple): từ 35 mm trở lên được gọi là siêu dài. Loại này có độ bóng và vẻ ngoài sang trọng.
Nguồn gốc sợi bông
Giống bông, bông Ai Cập, bông Mỹ được đánh giá cao. Tuy nhiên ngày nay người ta cũng tìm cách lai tạo các giống bông cho năng suất, chất lượng tốt, sợi dài dai, có cường lực tốt.
Đánh giá chuyên sâu
Khi sợi cotton được đưa ra thị trường, có nhiều tiêu chuẩn để đánh giá. Bảng tiêu chuẩn chất lượng sợi sẽ được sử dụng. Đây là các thông số để so sánh khi đặt hàng hay mua sợi cotton phục vụ cho sản xuất hàng dệt kim hay dệt thoi. Một số thông số quan trọng như:
- Chỉ số thiết kế sợi
- Độ săn sợi
- Độ bền kéo đứt sợi đơn
- Độ dãn đứt sợi,...
Chi số sợi cotton và chỉ số sợi
Trong ngành dệt sợi, khi xơ sợi được đánh thành ống và xuất ra thị trường, các thông tin về chi số sợi khác và chỉ số sợi là rất đáng quan tâm. Nó liên quan đến độ mảnh độ mịn của sợi dệt. Cũng tức là liên quan đến chất lượng của vải dệt được tạo ra.
Chỉ số lợi được tính theo trọng lượng của sợi dệt chia cho chiều dài. Theo đó chỉ số càng nhỏ thì sợi cotton càng mảnh có nghĩa là đường kính sợi càng nhỏ.
Chi số sợi được tính bằng chiều dài sợi chia cho trọng lượng của sợi. Có thể hiểu chi số sợi là nghịch đảo của chỉ số sợi. Theo hệ thống này, chi số Ne càng cao, sợi dệt càng mịn.
Ví dụ với thương hiệu Fortex, sợi CD 100% cotton dùng cho dệt kim/dệt khí, có chi số sợi từ Ne 20 - Ne 40. Sợi cotton chải kỹ CM có các chi số Ne 28 - Ne 60.
Tại Mỹ, chi số sợi bông từ 1 - 20 được gọi là chi số thô. Áo thun dệt kim đơn thường có thể dùng chi số sợi từ 20 - 40. Ga trải giường loại tốt có chi số từ 40- 80
Cũng giống như việc chọn các loại sợi dệt khác, việc chọn mua sợi cotton loại nào, theo phương pháp dệt nào, chi số sợi cotton ra sao,... thường phụ thuộc vào đặc điểm thực tế của từng đơn hàng. Các nhà máy, công ty sản xuất sợi cotton cũng căn cứ theo nhu cầu của khách hàng mà đưa ra thị trường các dòng sản phẩm sợi dệt cotton với đặc điểm và giá cả khác nhau.
Có những loại sợi cotton nào - Phân loại sợi
Khi tìm hiểu về các loại sợi cotton có thể bạn nghe đến nhiều tên gọi khác nhau. Tuy nhiên thực chất chúng chỉ là cách gọi tùy theo góc độ tiếp cận: chiều dài sợi, độ chải sợi, phương pháp kéo sợi,....
Phân loại theo nguyên liệu đầu vào và độ chải sợi
Khi tìm hiểu về nguyên liệu xơ sợi đầu vào và thiết bị công nghệ kéo sợi, có thể phân chia các loại sợi cotton như sau:
- Sợi chải thường (chải thô): Xơ đầu vài là xơ có chiều dài và chất lượng ở mức trung bình, được chải thô. Cho ra sợi có chất lượng ở mức trung bình, làm sợi dệt loại vải chất lượng ở mức tương tự.
- Sợi chải kỹ: Xơ đầu vài là xơ dài, chất lượng tốt được chải thôi (loại bỏ xơ ngắn) rồi chải kỹ. Thành phẩm là sợi cao cấp dùng sản xuất chỉ may hoặc làm sợi dệt vải cao cấp. Giá cao nhất.
- Sợi chải liên hợp: Xơ đầu vào là hỗn hợp xơ ngắn chất lượng thấp hoặc xơ phế liệu (của loại chải kỹ và chải thường) tạo ra các loại sợi xốp. Ứng dụng làm chăn mền, vải bọc đồ nội thất. Giá rẻ hơn.
Phân loại phương pháp kéo sợi
- Sợi Ring cotton: Phương pháp kéo sợi nồi cọc cho ra sợi cotton có độ xù lông nhiều, khả năng chịu mài mòn kém hơn, độ săn nhỏ và sợi bị đứt nhiều. Tuy nhiên giá rẻ hơ
- Sợi OE cotton: Phương pháp kéo sợi OE cho ra loại sợi có khả năng chống mài mòn cao, độ căng cao và độ đàn hồi tốt, cấu trúc mịn, tính ưa nước mạnh, sợi mềm, khả năng nhuộm màu và hút ẩm tốt
- Sợi MVS cotton: Sợi được tạo ra ít tạo xéo canh trên mặt vải, khả năng hút ẩm tốt, tốc độ khô nhanh, sờ tay cảm giác sẽ khô ráp
- Sợi Siro cotton: cải thiện độ xù lông, độ bền và chống mài mòn cao, đề mặt vải mịn và đồng đều, cải thiện vón cục, dễ nhuộm,... Tuy nhiên giá thành cao, thị trường nhỏ hơn sợi nồi cọc
Phân biệt sợi CD cotton và CM cotton
Đây thực chất là phân loại sợi cotton trong phương pháp kéo sợi nồi cọc (sợi Ring).
- Sợi CD cotton là sợi chải thô theo phương pháp nồi cọc: cho ra vải dệt chất lượng kém hơn; giá rẻ hơn loại sợi CM.
- Sợi CM cotton là sợi thô tiếp tục qua quy trình chải kỹ theo phương pháp nồi cọc: loại bỏ sợi bông ngắn, làm sạch tạp chất, mềm và mịn hơn. Vải dệt ra thoáng khí hơn, mát hơn và ít co ngót.
Trên đây là một số thông tin về để tìm hiểu Sợi cotton là gì, đặc điểm, phân loại, đánh giá chất lượng sợi cotton. Để tìm hiểu thêm về các loại sợi dệt, các loại vải may mặc bạn vui lòng tham khảo các bài viết trên website của toplistninhiep.vn.
Xem thêm: Tìm hiểu về sợi polyester là gì? Phân loại sợi poly
.jpg)
